Column

Atlantik Wall

18-05-2013
  Een week geleden stond ik op de slagvelden rond Verdun. Dat doe ik wel vaker – ’t is een interesse van me, de Eerste Wereldoorlog. Geen plek ter wereld waar ooit zoveel mensen zijn gestorven op zó’n klein oppervlak. Een gruwelijk fascinerende plek. Ditmaal bezocht ik het Franse plaatsje Romagne-sous-Montfaucon, waar een Amerikaanse eenheid in de laatste dagen van de oorlog een heuvel – altijd een stgrategische plek - bevocht op de Duitsers. Ze hadden ook op de flanken kunnen aanvallen maar de generaal wilde zijn spierballen laten zien. Er stierven 4200 Amerikaanse soldaten. De Duitse mitrailleurs hadden vrij spel. Soldaten rolden de handgranaten lachend van de steile heuvel. (Wie meer van deze specifieke gebeurtenis wil weten kan ik de docu ‘ Last Day of World War 1’ aanbevelen , gemaakt door Michael Palin en te zien op YouTube.)  Op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog komt de geschiedenis tot leven. Bijna letterlijk, zelfs na bijna honderd jaar. Overal ligt wapentuig, waarmee de Groote Oorlog zelfs nu nog jaarlijks veel slachtoffers maakt. Meestal mensen die zelf een granaat demonteren. Waarvan het grootste deel trouwens een geuniformeerd beroep heeft. Zij zijn dood, maar de geschiedenis is springlevend. Twee jaar geleden zakte een tractor hier door een stuk land – rechtstreeks in de operatiekamer van een ondergronds Frans veldhospitaal. De skeleletten van de artsen lagen dood naast vier patienten – ze waren allen omgekomen bij een Duitse gasaanval. Waarom vertel ik u dit allemaal? Om te illustreren dat geschiedenis niet alleen iets uit het verleden is. Het is ook van nu. Net als onze eigen Haagse oorlogsgeschiedenis – en zeker die van de Atlantikwall. Ik ben uiteraard de restanten op Hoek Van Holland wel eens gaan bekijken. Andere oorlog, andere fascinatie. Er is goed nieuws: geld is vrijgekomen om vrijwilligers delen van de Atlantik Wall op te laten knappen. Prima zaak. Als je niet weet waar je vandaan komt, weet je ook niet waar je naartoe gaat. Hoewel het vreemd zal zijn om te zien hoe Duitsers op het strand hun kuilen graven - terwijl wij hun verdedigingslinie aan het restaureren zijn. Maar dat beeld heeft ook wel iets moois. Iets helends.